Zonnepanelen

Mogelijkheden

Zonnepanelen (PV: Photo Voltaïc panels) zijn een financieel zeer aantrekkelijke en duurzame manier om elektriciteit op te wekken

Gebruik maken van andermans dak

• Besparing met 7 of 8 panelen is ruim 1 ton CO2 + 2000 kWh/ jr
• Terugverdientijd is 5-7 jaar, daarna is de opbrengst pure winst.

Veel daken in Nederland zijn prima geschikt voor zonnepanelen. Dit is na te zien op de zonatlas  (op postcode).

Soms is de prognose wel wat te rooskleurig zoals bij dit voorbeeld puntdak
Links boven = geschikt met aan de onderkant wat (platte) balkons klopt, maar er passen geen 17 panelen op dus kijk goed. Optimaal is een oriëntatie zuid onder 45° helling, maar bijv. 15° op een plat dak om de windbelasting te verminderen geeft maar een paar procent verlaging. Zelfs een pure oost- of westligging met een niet te steil dak geeft nog 80 - 90 % relatieve opbrengst!

 

 

 

 

Dit is uit te vinden op onderstaande ‘roos’ die bij elke kombinatie van richting en dak hellinghoek de relatieve opbrengst geeft. Meedraaiende panelen leveren nog meer maar de installatie is duur en wordt weinig toegepast

 

Tegenwoordig worden panelen zelfs met opzet om- en om aaneensluitend oost-west gelegd: Er passen meer panelen, dus levert het dak meer op en ook spreidt de opbrengst beter over de dag. Het systeem moet dan wel worden voorzien van micro-convertors of optimizers, die overigens ook nodig zijn als de panelen gedurende de dag last hebben van schaduw door schoorstenen, bomen of dakkapellen. Bij een standaard systeem gaat anders met zelfs vrij kleine schaduwplekken de opbrengst zeer fors achteruit. Laat in geval van twijfel een schaduwsimulatie doen.

Hoeveel en welke panelen?

Het gemiddelde elektriciteitsverbruik van een gezin in Nederland is 2500 kWh / jaar. Dit kan bij redelijke oriëntatie met 8 standaard panelen van 1 * 1,65 m en 20% rendement worden opgewekt

• Is het verbruik veel hoger? Kijk dan naar de grote stroom- en sluipverbruikers in huis[1] want veel nieuwe apparaten zoals ledlampen, koelkasten en drogers gebruiken flink minder.
• Groeit uw verbruik in de toekomst? Neem dit gelijk mee, eenmaal geplaatste systemen zijn niet uit te breiden. Er moet dan een nieuw systeem naast komen. Denk bijvoorbeeld aan:
  • Huis verwarming: Bij een warmtegebruik nu van 1100 m3 gas = 10.000 kWh kan gemiddeld over het jaar de stroom voor een warmtepomp met seizoenrendement SCOP = 4 opgewekt worden met ± 8 panelen. Maar pas op, omdat de saldering (langzaam) gaat vervallen, gaat het stroomnet als seizoen buffer wel geld kosten.
  • Een elektrische auto gebruikt ± 0,17 kWh / km dus 8 panelen zijn goed voor 15.000 km. De elektrische auto kan in de toekomst ook als thuisbatterij gaan dienen.
  • Inductie kookplaten1 verbruiken wel, maar relatief weinig ± 200 kWh per jaar. (< 1 paneel)
• De kwaliteit van bijna alle panelen is goed. Wel daalt de opbrengst van duurdere panelen in 25 jaar slechts naar 92% en voor de goedkopere merken naar 80%
• Weinig dakruimte? Aaneensluitende oost-west ligging of de flink duurdere, hoog rendement panelen: SunPower 22,7 %, LG 21,7 % of Panasonic 20,3 %. Prijsindicatie zie solar-outlet.nl/.
• Er zijn enkele andere paneelmaten bijv. grotere van 1 * 1,96 m en kleinere van 1 * 1,26 m.
• Voor plaatsen in-het-zicht zijn er egaal zwarte panelen: minder opvallend dus vaak mooier.  
• Er zijn ook combinatiepanelen[2]: warm tap- of cv-water en stroom ineen.
• Flexibele foliezonnepanelen kunnen een goede oplossing zijn voor een ‘’off grid’’ toepassing zoals boot of caravan. Het rendement is tegenwoordig redelijk maar de prijzen zijn nog pittig.
• Zonne dakpannen (model Nelskamp F10, o.a. ZEP): prijs 2,5 € / Wp, 230 € / m2, 90 Wp / m2 .
  Financieel aantrekkelijk als de pannen toch al aan vervanging toe zijn. Bij donkere pannen is het verschil nauwelijks te zien.                             
• Met de zon meedraaiende panelen leveren meer op maar de installatie is duur en kwetsbaar. Wordt wel toegepast in alternatieve designswaar geld niet zo’n rol speelt zoals in zg. Solar trees die in allerlei vormen verschijnen. In Dordrecht zitten ze aan de zuidkant van de Duurzaamheidsfabriek.

 

Investering en terugverdientijd

De beste maatstaf bij een offerte is € per Wp: Hoeveel geld kost één Watt piekvermogen?

Afhankelijk van merk, moeilijkheid van het dak en bekabeling zou een systeem met 10 panelen 3000 – 4000 € (ex. BTW) mogen kosten, dus ongeveer 0,9 – 1,2 € / Wp.

Dat is in 5 - 7 jaar terug te verdienen[1]

De toekomstige terugverdientijd is wel afhankelijk van keuzes van de overheid gelet op evt. belastingen.

• Tot 1- 1- 2023 (is nog een voorstel) bestaat het salderingsrecht: De terug-leverprijs en leverprijs is gelijk. Daarna wordt de regeling afgebouwd met 11% / jaar tot nul in 2031, om overheidskosten te drukken en de thuisbatterij[2] te stimuleren. Door prijserosie zou de terugverdientijd 7 jaar moeten blijven. Direct gebruik bv. wassen & drogen gaat dan geld besparen. Dit is te automatiseren met een energiemanager.
• De overheid is van plan gas duurder en elektriciteit goedkoper te maken (dat helpt niet)
• Nu kan men de BTW terugvragen over de totale som minus een forfait.
• Simpel zelf terug te vragen, zie stappenplan op milieu Centraal    

De beste maatstaf bij een offerte is € per Wp: Hoeveel geld kost één Watt piek vermogen? Afhankelijk van merk, moeilijkheid van het dak en bekabeling zou een systeem met 10 panelen 2700–4000 € (ex. BTW) mogen kosten, d.i. 1-1,5 € / Wp. Dat is in 5-7 jaar terug te verdienen De toekomstige terugverdientijd is wel afhankelijk van politieke keuzes van de regering:

• Tot 1 jan. 2023 bestaat salderingsrecht; terugleveren voor gelijke prijs als waar men voor koopt. Dan wordt de regeling afgebouwd met 11%/ jaar tot nul in 2031, om overheidskosten te drukken en de thuisbatterij te stimuleren. Door prijsdaling zou de terugverdientijd 7 jaar moeten blijven.
• Direct gebruik bijv. wassen en drogen gaat besparen. Er zijn systemen om dat te automatiseren.
• De overheid maakt gas duurder en elektriciteit goedkoper (dat helpt niet)
• Nu krijgt men btw terug over de totale som min een forfait. Simpel zelf te doen, stappenplan zie
• Meer informatie MilieuCentraal

Belangrijke punten

• De keuze van de installateur is belangrijk i.v.m. garantie op de installatie en (soms alleen)   materiaal: Als het bedrijf verdwijnt is het lastig te reclameren bij een (Chinese) fabrikant.
• Een goede offerte omvat ook: kabelaanleg, veiligheidsaarde, groep + aardlekschakelaar in de meterkast, dak doorvoer naar de omvormer die de paneel DC-spanning naar 230Vac omvormt
• Veiligheidsaarde wordt sterk aanbevolen in NEN1010, maar is helaas nog niet verplicht.
• Per 27-4-2021 is RfG (Requirement for Generators) certificaat A verplicht, norm nEN50549-1.
• Check: Mag de omvormer werken met aardlekschakelaar type A? (EN 62109-1 punt 7,3,8) Anders is type B nodig, tegen DC-lekstromen. Deze is incourant en meer dan 100 € duurder!
• Bij méér terug leveren dan gebruiken wordt alleen de kale stroomprijs vergoed: 0,11 € / kWh.
• De terug ­ kabel moet langs de heen + kabel gelegd worden om een inductielus te vermijden  (= antenne): Deze vergroot de kans op schade bij een nabije blikseminslag en GSM-storing.
• Panelen moeten altijd onder minimaal 15° helling staan, ook op een plat dak i.v.m. water en vuilafvoer.
• Indien mogelijk is het aan te raden de panelen 1 maal per jaar schoon te maken. 
• Het omvormer vermogen mag kleiner zijn dan het PV-piekvermogen, tot minimaal 80 %.    Het systeem gaan niet kapot en het verlies is gering want de pieken komen weinig voor.
• Check bij netwerkbeheerder of uw meter kan terugleveren. Een slimme meter plaatsen is gratis (mits niet eerder geweigerd) en levert meer informatie. Uitlezen op afstand kan eenmalig worden uitgezet.
• Grote hagelstenen maken panelen kapot en diefstal komt voor bijv. van lage schuurdakjes.  Ook zijn er enkele incidenten geweest (brand) door niet uitwisselbaarheid - of niet goed  monteren van connectoren (installateur!). Check of de verzekering dit allemaal dekt.
• Een vergunning niet nodig, tenzij het een monument betreft of de panelen aan de gevel zijn bevestigd.
• Levensduur: Omvormer 15 jr, Paneel 25 jr, maar vervanging loont als paneelrendement in de toekomst stijgt:  Oxford PV start 7-2021 productie van 28 % rendement Perovskiet cellen bij Meijer Burger in Duitsland. Verdere doorgroei naar 35 - 40 % rendement wordt verwacht.
• Toekomstmuziek: Panelen die direct Waterstof maken. Nu research in Leuven maar wellicht over 5 jaar klaar. Dat levert natuurlijk wel een heel ander systeem op.

Voetnoten

• ---

  [1] Zie note Elektriciteits besparing.

  [2] Triple Solar heeft een combinatie zonnepaneel dat elektriciteit levert en water verwarmt, wat naar een (hybride) water-water warmtepomp (Nibe) gaat. Na aftrek van subsidies zou dit systeem ± 21.000 € kosten en een seizoen rendement (SCOP) van 5,6 voor een 6 kW systeem zou haalbaar zijn. 1 paneel van 350Wp, 1 * 2,2 m  kost 750 €.

  [1] In oost Nederland geeft 1 Wp een jaaropbrengst van 0,9 kWh, in het westen 1 kWh. In oost Nederland leveren 8 * 330 Wp panelen 2500 kWh, 550 €, een terugverdientijd van 5–7 jaar bij de huidige regelingen.

  [2] Een 5 kWh thuisbatterij, nu ± 3000 € kan directverbruik van 33 % op 66 % brengen. Verschil bij 3000 kWh verbruik is 1000 kWh = 113 € / jaar (teruglever - lever prijs van 0,11 - 0,223 € / kWh).