Inregelen van een cv
De essentie van inregelen is besparen en comfort verhogen door onderling afstemmen van de radiatoren met de warmtebehoefte per kamer.
En, met statisch inregelen is 86 m³, met dynamisch inregelen 200 m³ gas per jaar te besparen[1]
De te behalen winst hangt af van hoe slecht of goed het cv-systeem is afgestemd op de woonsituatie van nu: Slordig bemeten installatie, na-isolatie, verbouwing, veranderde watertemperatuur, nieuwe ketel of veranderd woning gebruik en de grootte van de woning spelen allemaal mee.
Onbalans probleem
Een cv-systeem met 3 radiatoren is hiernaast getoond. De radiator het dichtst bij de ketel of met de kortste, 
dikste leidingen krijgt het meeste warmte en de laatste het minst.
Om het in kamer 3 warm te krijgen moet de CV extra lang aanstaan dus: verlies !
2 methoden:
1 Statisch kost alleen wat tijd en verbetert de situatie als radiator-instellingen niet veel veranderen.
2 Dynamisch verbetert maximaal, is robuust voor alle radiator-instellingen, maar vergt nieuwe kranen.
Statisch waterzijdig inregelen
De volgende afregelingen zijn zelf uit te voeren en vergen geduld.
Vaak is het beter dit door een installateur / servicemonteur te laten doen. Het is goed om te weten hoe het werkt om het te kunnen bespreken bij de servicebeurt.
De kosten zijn enkele uren arbeid en met 86 m³ gasbesparing per jaar is dat in ±3 jaar terugverdiend.
Procedure
- Eerst alle kranen vol openzetten en de kamerthermostaat[2] hoog. Als de kamer met radiator 1 warm wordt maar andere kamers te koud blijven, dan moet radiatorkraan 1 worden geknepen zodat de warmte ‘verschuift’ naar de andere radiatoren (Waterbedeffect).
- Door alle radiatoren behalve de koudste wat te knijpen kan de beste balans worden bereikt.
- Tussendoor wachten om de temperatuur te laten stabiliseren en ook meten of de verschiltemperatuur tussen aanvoer en retour minimaal 15 °C is. (zie ook pompsnelheid).
- Voorkomen dat er per ongeluk aan de kranen wordt gedraaid . Hierdoor wordt de balans in het systeem weer verstoord, moet alles weer opnieuw worden afgesteld. De goede manier is om de vóórinstelling in de kraan (knop eraf halen) of het voetventiel te knijpen waarna niemand er meer aan kan komen. Plaatje links: een gewone - rechts: thermostaatkraan.
Als de kranen weer meer open of dicht worden gedraaid, dan wordt de balans verstoord, omdat overal de waterdruk iets verandert en dus de doorstroming. Maar het blijft redelijk in de buurt en is weer terug te zetten. Als hele radiatoren gaat afsluiten dan worden de effecten wel aanzienlijk. Beter is dan:
Dynamisch waterzijdig inregelen
Hierbij wordt de radiatorkraan vervangen door een 1 op 1 passende speciale kraan met constante doorstroming onafhankelijk van de waterdruk. De benodigde doorstroming wordt eenmalig ingesteld afhankelijk van de warmtebehoefte en wordt berekend door de installateur op basis van de kamergrootte, eisen, isolatie, radiator en watertemperatuur. Om zelf een schatting te maken zie tabel[3]
Nu kun je aan de kranen draaien zonder dat de doorstroming in de andere radiatoren verandert.
Merken: Caleffi serie 230, Danfoss Type RA_DV, IMI Heimeier Eclipse. Prijs 30 tot 40 € /stuk.
Als er dan ook nog per radiator een thermostaatknop is dan regelt deze automatisch de gewenste kamertemperatuur en de modulerende cv-ketel zal de watertemperatuur aanpassen. Dit om op elk moment aan alle radiatoren de gewenste warmte leveren: Comfort en optimaal verbruik!
Bij toepassing van een warmtepomp, die in een goed systeem vrijwel continu hoort te draaien zonder veel temperatuurvariaties en verliezen, is het dynamisch inregelen nog belangrijker.
Dynamisch laten inregelen incl. kraan kost ± 100 € per radiator. Uitgaande van 200 m³ gas in een huis met 8 kranen zal dat de terugverdientijd op 5 jaar brengen en in die tijd ruim 1,8 ton CO₂ besparen.
Pompsnelheid
De waterpomp stuwt het water door de radiatoren. Als de pompsnelheid te hoog is dan heeft het water in de radiatoren te weinig tijd om warmte af te geven en komt dus heet terug bij de ketel.
Met een lagere pompsnelheid kan de verschiltemperatuur groter (doel ≥ 15 °C) worden gemaakt met minder stroomverbruik en geluid. Instellen (als mogelijk) met ketelmenu (zie gebruiksaanwijzing).
Bij vloerverwarming en LTV is de aanvoertemperatuur lager moet het verschil dus kleiner zijn.
Vaak is ook het starttoerental en de nalooptijd van de pomp in te stellen:
- Starttoerental pomp verlagen kan veel waterstroomgeluid bij opstarten beperken.
- Door de nalooptijd van de pomp te vergroten wordt restwarmte in het circuit beter gebruikt
Kamerthermostaten
Veel kamerthermostaten, zeker als ze een buitentemperatuursensor hebben, zijn in staat een stooklijn te bepalen: Hogere buitentemperatuur geeft lagere watertemperatuur en stookt zuiniger.
- De smart kamerthermostaat en thermostaatknop van Tado maakt de hele verwarming op afstand bestuurbaar via een app. De internetverbinding maakt de weersvoorspelling beschikbaar. Dat zal energiebesparend werken, maar terugverdienen van dit vrij dure systeem is onwaarschijnlijk.
Het probleem van kamers die te koud blijven omdat de woonkamer waar de kamerthermostaat hangt al warm genoeg is, wordt hiermee niet opgelost.
- Ook de thermostaten van Toon en Nest besparen niet op zich, maar maken het cv-systeem op afstand bestuurbaar en maken verbruik inzichtelijk waardoor onbewust verspillingsgedrag verminderd.
[1] Potential energy savings and economic evaluation of hydronic balancing in technical building systems, ITG Dresden, 4-2-2019 uitgevoerd in Duitsland voor Danfoss. Gemiddelde van 20 woningen. Huis oppervlak 135m2, 1m3 gas = 9,4 kWh= 0,8 €. Winst statisch inregelen: 6 kWh/m²/ jaar. Winst dynamisch inregelen: 14 kWh/m²/jr.
[2] Een thermostaatkraan en een kamerthermostaat horen niet in één ruimte want ze beïnvloeden elkaar.
[3] Schatting warmtebehoefte en doorstroming: (naar https://warmtepomp-weetjes.nl/)
|
Bouwjaar |
1925-1974 |
1975-1980 |
1981-1989 |
1990-1999 |
2000-2010 |
2011-215 |
2016-2017 |
2018-2019 |
2020- |
|
|
Isolatieklasse |
met spouwmuur isolatie (zonder +10 ) |
EPC 0,5-Rc5 |
EPC 0,4-Rc6 |
EPC 0,2-Rc7 |
BENG |
|||||
|
|
W / m2 Gebruiks-Oppervlakte |
|||||||||
|
Ventilatie
|
Mechanisch |
100 |
90 |
85 |
80 |
70 |
50 |
45 |
40 |
35 |
|
CO₂ gestuurd |
x |
85 |
80 |
75 |
65 |
45 |
40 |
35 |
30 |
|
|
WTW |
x |
80 |
75 |
70 |
60 |
40 |
35 |
30 |
25 |
|
|
|
W / m2 Correctie Waarde |
|||||||||
|
Tussenwoning |
- 10 |
- 6 |
- 7 |
- 6 |
- 6 |
- 6 |
- 5 |
- 4 |
- 2 |
|
|
Vrijstaand |
+ 10 |
+ 6 |
+ 5 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 4 |
+ 3 |
+ 2 |
+ 1 |
|
Voorbeeld: Vrijstaand huis uit 2012 met WTW-ventilatie: Warmtebehoefte is 40 + 4 = 44 W/m2 .
De woonkamer van 37 m² heeft dus een warmtebehoefte van 1620 W.
Bij 15 °C verschil tussen aanvoer en retour is de geleverde warmte (in L/u): 15 * 1,16 = 16,2 W, dus een debiet van 100 L levert 1620 W. Bij 2 gelijke radiatoren moet dus het debiet op 50 L per radiator zijn.
Noot: Bij de gewenste (bij WP; lage) watertemperatuur moeten beide radiatoren groot genoeg zijn om 810 W te leveren.
